Biyoloji Öğretmenlerinin Sözel Soru-Cevap Sürecine İlişkin Özelliklerinin İncelenmesi

Bilim soru sormakla ve sonra cevapları aramakla başladığından, sorma cevaplamanın fen öğrenimi öğretiminde her zaman önemli bir rolü olmuştur. Bu çalışmanın amacı, biyoloji öğretmenlerinin soru-cevap sürecinin beş boyutuna (soruların kaynağı, soruların taksonomisi soruları cevaplayanlar, öğretmen geribildirimi cevap yetkisi) ilişkin özelliklerini incelemektir. Araştırmaya Türkiye’nin batısında bulunan ildeki farklı liselerde görev yapan yirmi öğretmeni katılmıştır. Veriler, Soru-Cevap Süreci Aracı (SCSA) kullanılarak yapılan yapılandırılmış görüşmeler gözlemler yoluyla toplanmıştır. Bulgular, katılımcıların çoğunluğunun kaynağının öğrenciler olduğunu düşündüğünü göstermiştir. Soruların taksonomisine olarak ise, “hatırlama” “anlama” boyutlarının frekansları diğer türlerinden çok daha yüksek bulunmuştur. Biyoloji öğretmenleri çoğunlukla gönüllü öğrencilerin sorularını cevaplamasına karar verdiklerini belirtmiş; ancak, bazen utangaç davranabileceklerini düşünerek olmayan öğrencileri de seçmeye çalıştıklarını eklemişlerdir. Öğretmen ile ilgili öğrencilere geribildirim verirken cevaplarının doğru mu yanlış mı söylemeyi anında tercih etmişlerdir; yeni fikirler eklemeye teşvik ettiklerini belirtmişlerdir. Cevap yetkisine katılımcılar öğretmenin veya birlikte cevaba ya da en iyi çözüme verdiğini çalışma, dersinde sözel cevaplama portresini elde etmeyi sağlayabilir. Sonuçları ayrıntılı yorumlayabilmek için fazla öğretmeninin sınıfında gözlem yapılması önerilmektedir.